Gleby uprawne w Polsce są na ogół kwaśne, a nawet bardzo kwaśne. Na to nakłada się niska zawartość próchnicy glebowej, co powoduje, że uprawa roślin, tak by zachować glebę w dobrym stanie, nie jest zadaniem prostym. Dlatego bardzo ważnym zabiegiem jest zaniedbywane w ostatnich latach wapnowanie gleby.
Jak wybrać odpowiednie wapno nawozowe?
Głównym kryterium wyboru wapna do odkwaszania gleby jest forma chemiczna, w jakiej występuje wapń. Wapno dzielimy wtedy na tlenkowe i węglanowe. Wapna tlenkowe są silnie reaktywne chemicznie i ich stosowanie powinno się ograniczać do gleb ciężkich, ewentualnie interwencyjnie do gleb średnich. Zaletą wapn tlenkowych jest szybkość, z jaką widoczne są rezultaty aplikacji. Na glebach lekkich oraz regularnie wapnowanych glebach średnich i ciężkich lepiej stosować wapno węglanowe. Działa ono wolniej niż wapno tlenkowe, ale nie powoduje zaburzeń w funkcjonowaniu życia gleby. Ponadto wapna węglanowe, otrzymywane z reguły w procesach kruszenia lub mielenia naturalnych skał wapiennych są jedynymi formami dopuszczonymi do stosowania w rolnictwie ekologicznym.
Wybierając wapno nawozowe nie warto kierować się ceną za tonę produktu gotowego, lecz ceną w przeliczeniu na jedną tonę tlenku wapnia. Warto także zwrócić uwagę na niezbyt często podawany przez producentów parametr, jakim jest reaktywność. Jeśli nie jest on podany to warto sprawdzić jak bardzo wapno jest rozdrobnione. Im drobniej, tym lepiej, ponieważ szybciej będzie ono rozpuszczało się w glebie. Dlatego warto zwrócić uwagę na drobno mielone wapno nawozowe, o wysokiej zawartości przeliczeniowej CaO, takie jak np. oferowane przez firmę www.raf-pol.eu. Wapno takie lepiej niż wapno kruszone będzie odkwaszało glebę, zaś wysoka procentowa zawartość CaO powoduje, że koszty transportu i aplikacji jednej tony czystego CaO będą niższe, niż gdyby użyto wapna o niższej zawartości CaO. Sam zabieg wapnowania powinien być przeprowadzony jak najwcześniej przed wysiewem nasion do gleby, jeśli jest to możliwe to nawet po żniwach. Pozwoli to na wymieszanie wapna z glebą w czasie pożniwnej i przedsiewnej uprawy gleby oraz ustabilizowanie warunków glebowych.
Dlaczego wapnowanie gleby jest tak istotne?
Odpowiedni odczyn gleby jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na żyzność gleb i plonowanie roślin. Panujące w Polsce warunki klimatyczne sprzyjają wymywaniu z gleby wapnia, a tym samym przyczyniają się do jej powolnego zakwaszenia. Procesy te na gruntach ornych są intensyfikowane przez zakwaszający wpływ nawozów mineralnych, takich jak saletra amonowa lub różnego rodzaju nawozy siarczanowe.
Zakwaszenie gleb skutkuje hamowaniem rozwoju systemu korzeniowego roślin. Spowodowane jest to zarówno przez zaburzenie struktury gleby, która staje się bardziej zwarta i gorzej napowietrzona, jak i zmianami w dostępności składników mineralnych w glebie. Pobieranie najważniejszych minerałów, takich jak fosfor, magnez czy potas jest ograniczone. Z drugiej strony wzrasta biodostępność toksycznych jonów metali, zwłaszcza glinu, który w kwaśnych glebach działa na korzenie wyjątkowo toksycznie, całkowicie hamując ich wzrost. Ponadto w kwaśnych glebach lepiej rozwijają się szkodliwe mikroorganizmy, zwłaszcza grzyby atakujące rośliny uprawne. Odpowiednio przeprowadzony i regularnie powtarzany zabieg wapnowania pozwala na zminimalizowanie negatywnych skutków zakwaszenia gleby i utrzymania jej produktywności na satysfakcjonującym poziomie.
